ESKİ ADİGE SÖZLERİ

Adıge Guşaejkher

(Adıge atasözleri)

Adıge kültürü veciz bir şekilde kelimelere yansımıştır. 

Bunun en güzel örneklerini kuşkusuz atasözlerinde görmek mümkündür. 

Fakat atasözleri orijinalinden Türkçe'ye çevrilirken genelde vurgu düşmektedir. 

İşte Adıge atasözlerinden bir kısmı:

Ş'u leğunığere bınwunağore 

(Sevgi ve aileye dair)

* Pselıho zimı'e pşaşer kaşen wumış'

Pselıhu olmayan kızı kaşen yapma

* Pser zehoapserer dakhe

Canın çektiği güzeldir

* Wızidcasem yipse wufeğade

Seni sewen, kendi canına eş tutar

* Wuzeplırer kağani, kıwoplırer kaşe

Sewdiğinle değil, seni sewenle ewlen

* Ş'u zereleğukher, zı sadjanem zedefe

Gönüller bir olunca samanlık seyran olur

* Ş'uleğunığer ş'uğep,wuşöğuse yemğaz

Aslolan sevmek değil, sevgiyi karşılıksız bırakmamaktır

* Ş'uleğunığem tekonığe wöğesı

Sevginin gücü mutlaka galip gelir

* Ş'uleğunığer maşöp, zekhaneme şöğekosejırep

Sevgi ateş değil ki, tutuşunca söndüresin

* Ş'uleğunığer ratekoahırep

Sevgi ulu orta saçılmaz

* Ş'uleğunığer yakhemığoaş

Sevgi karışmaz

* Ş'u pleğurem, maşöm wupehaşt

Sevdiysen, ateşe girmeyi göze alırsın

* Ş'u pleğurer wişhağuseme kinır zekhapşerep

Sevdiğinle evlenirsen, zorluklara aldırmazsın

* Blağe tereze wieher nasıpığ

Dürüst akraba nasiptendir

* Cegor wucıce yawuble, wucıce yawukhı

Düğün wuc ile başlar wuc ile biter

* Şüz yitsaurer tlape

Namı yayılan hanım, kendini ağırdan satar

* Wupşaşeme, cdale zieme wuranıs

Kız isen oğlu olanların gelinisin demektir

* Yane yepli, yiphu kaşe

Anasına bak kızını al

* Pşaşe huphem pselıhoer yihoy

Hamarat kızın aşığı boldur

* Mahsımer wigu rihime yeşö, pşaşer wigu rihime kaşe

Boza hoşuna gittiyse iç, kız hoşuna gittiyse al

* Bın pasere khate pasere zefed

Erken kalkan yol alır, tez evlenen döl alır

* Bıner nasıpığeş'u

Aile büyük nimettir

* Bıner nım yifaş

Çocuk annenin kostümüdür

* Bıner eş'u

Çocuk tatlıdır

* Bınu jör ğebeş'u

Kalabalık aile berekettir

* Ziof zişömıbere, zibın ziş'ömıdakhere şı'ep

İşini çok görmeyen we ailesini iyi görmeyen yoktur

* K'or lepkı, phur nemıdcıme yay

Erkek evlat soyundur, kız ise başkalarınındır

* Ko wieme nıse wi'

Oğlun varsa gelinin var

* Ko bow wieme nıse bow, phubow wieme mahle bow wi'

Oğlun çoksa gelinin, kızın çoksa damadın çok demektir

* Goaşer bzageme, nıseri bzage kışehu

Geçimsiz kaynana, gelini geçimsiz sanır

* Goaşem yi khabze, nısem yibzıbh

Kaynananın adeti, gelinin kalıbıdır

* Goaşezıri zegorem nısadce şıtığ

Yaşlı kaynana da bir zamanlar gelindi

* Zitl' ecebıcem yişuziy aş fed

Beceriksiz kocanın karısı da kendine benzer

* Zinıse gotıshareme, afezıwbıre yi khabz

Geliniyle oturan, onu kötülemeyi adet edinir

* Malhoş'u zığotığem, ko yiğotığ

İyi damat bulan, oğul bulmuştur

* Maş'o madcer yiğeb, bın madcer ğebağoe

Az ateşi büyüt, az çoluk çocuğu çoğalt

* Phur em, winıse eçü'u

Kızın else, gelinin el üstü 

* Phur zerebğas, nıser zereğas

Kızın yetiştirebildiğin, gelinin alıştığındır

* Phur tışaşe kızıkoge müjö hurayem zeğebılıjı

Kız istenilmeye gelinince, yuvak taşı saklanırmış

* Bısımığe a şedcem hadce yidcas

Hısımı çok olsun isteyen misafiri sever

* Bısımığe a şeş'um çet hazır yihoy

Hısımı çok olanın, hazır tavuğu çoktur

* Nasıper şüzım kıdaçe

Kısmet kadının yanı sıra koşar gelir

* Pçeğu zako dcasi, şüzüş'um wiğewunen

Sen bir çöp çak başlat, iyi kadın seni ihya eder

* Wuner zığewuneri, blağer zığeblağeri şüzera

Evi ev yapan da, yakınlarını ağırlayan da kadındır

* Şüz değor wunağom yilaps

İyi kadın ailenin temelidir

* Şüz jaoem tl'er şühew jı eşş'u

Güzel sözlü kadın kocasını kuşatan tatlı bir esintidir

* Şüz zimı'e dcalere , şkhoe zıfekhemıl şıre

Kadını olmayan delikanlıyla, üzengisiz at aynıdır

* Şüz wılıhume blağem dıluh

Kadın ararsan yakınınla ara

* Şüzış'u ziem hayr yiwune yil

İyi kadını olanın evinde bereket vardır

* Şüzış'u yitl neguşöplı

İyi kadının eşi güler yüzlüdür

* Şüzış'u yianer zetet

İyi kadının sofrası daima kuruludur

* Şüzış'ör epeçeane şıdcerep

İyi kadın gafil avlanmaz

* Yiko ş'ömütlo, yitl şömüdakhö şüz şi'ep

Oğlunu yiğit, kocasını yakışıklı görmeyen kadın yoktur

Anlam dünyası

Adıge khabze babadan kalır

Aklı olmayan fakirdir 

Atı güzelleştiren süvarisidir

Atın başı geçtikten sonra kuyruğuna uzanma

Bazen deli de akıllıca laf eder

Burnu (önderi) olanın kuyruğu da olur

Candan önce onur gelir

Delinin suçu az değildir

Deliye iş buyuran işin arkasından koşar

Dil kalptekini söyler

Dökülen şey geri dolmaz

Fakirin dünyası sonbahar gibidir

Fakirin ipini zengin eskitirmiş

Fakirin lambası aydır

Geçmişi olmayanın geleceği de olmaz

Genç yaşlı olur ama yaşlı bir daha genç olamaz

Gönül yaşlanmaz

Gönlün beğendiği güzeldir

Göz beğenir gönül sever

Güzel, iyi olandır

Güzel söz söylersen güzel cevap alırsın

Güzeli güzelleştiren iyi huyudur

İhtiyar çocuk gibidir

İyi kadının ocağı her zaman tüter

Kalp ağlamazsa göz ağlamaz

Kalp kalbe karşıdır

Kefen önce ölenin olsun

Misafir her şeyden önde gelir

Olmayan şey kaybolmaz

Oğlun varsa gelinin, kızın varsa damadın var

Öleni diriltemezsin

Önce öleni, önce kaldırırlar

Söylenmeyen şey duyulmaz

Su akacağı yolu bulur

Topluma girmesini bilen, çıkmasını da bilir

Umut yok olunca at koşmaz

Utanması olmayandan daha kıymetsizi yoktur

Vakit altından daha kıymetlidir

Sözler Diyari sayfamızı sizler için hazırladık.Güzel Sözler,Anlamlı Sözler,Aşk Sözleri,Dini Sözler,Özlü Sözler ve Ünlü Sözleri şeklinde derlenmiştir. Bazı sözler de hatalarımız var ise affola ve sizlerde bu hataları görürseniz lütfen bilgi vermekten çekinmeyiniz.